“Inzicht” is de Nederlandse vertaling van het Pali-woord vipassana. (Pali is de taal waarin de oudste boeddhistische geschriften zijn opgetekend.) Inzichtmeditatie wordt dus ook wel vipassana-meditatie genoemd. Het is een passende naam, want het doel van de meditatie is meer inzicht te krijgen in onze geest, wat uiteindelijk leidt tot bevrijdend inzicht.
Het eerste om te herkennen, wanneer we opmerken dat we denken, is: dit is de geest die zijn werk doet. Een gedachte is slechts een gedachte. We kunnen simpelweg gewaar zijn dat er denken is. Met deze simpele herkenning worden we ons bewust van de natuurlijk functie van de geest: de geest denkt.
Sayadaw U Tejaniya is een Birmese monnik en leraar die vele mensen in het Westen inspireert met zijn heldere wijsheid. Sayadaw U Tejaniya (Sayadaw is een Birmese titel gebruikt voor senior monniken in Myanmar) groeide op in Yangon, Myanmar, als zoon van een marktkoopman. Als jong volwassene ging hij zelf ook op de markt werken in het voetspoor van zijn vader. Hij had echter veel problemen: hij ging om met de verkeerde vrienden en had last van depressies. Zijn leraar, de monnik Shwe Oo Min Sayadaw, was zijn toevlucht. Meerdere keren verbleef hij lange tijd bij zijn leraar in het klooster om weer op het rechte pad te komen en met zijn depressies om te gaan. Keer op keer ging het toch weer mis zodra hij eenmaal thuis was.